Publieke oevers
In West-Vlaanderen zet de gemeente Wevelgem zich in om haar centra levendiger te maken. Ook Gullegem, op het kruispunt van drie hoofdwegen en vlakbij Kortrijk, wil zich met een dorpskernvernieuwing op de kaart zetten. Het tijdelijke samenwerkingsverband van architecten Dierendonckblancke, VELDHUIS en landschapsarchitecten OKRA won de eerste prijs in de Open Oproep-procedure voor de herinrichting van Gullegem. Het wordt een veerkrachtig project met de bouw van een nieuw ontmoetingscentrum en een doorgedreven ontwikkeling van de oevers van de aangrenzende Heulebeek.
De voormalige gemeente, die in 1977 een deelgemeente werd van Wevelgem, wordt sterk gekenmerkt door een industriezone. De streek was in de jaren 1930 immers het centrum van de vlasindustrie. Deze oproep is een buitenkans voor Gullegem om een identiteit te vinden die beter aansluit bij haar huidige context.
Om af te stemmen op de schaal van het dorp worden voor het ontmoetingscentrum twee verschillende volumes naast elkaar geplaatst. In het streven naar een evenwicht met de kerk blijft het gebouw laag, maar biedt het toch een breed uitzicht op de Heulebeek. De nieuwe gevel bestaat voornamelijk uit rode bakstenen, geïnspireerd op de gebouwde context en de daarvoor gebruikte materialen.
Het ontmoetingscentrum moet het plein levendig maken. Het is polyvalent en ontworpen om uiteenlopende evenementen te organiseren. De uitbreiding naar buiten toe, een lange luifel, verbindt de twee volumes en vormt de overgang tussen binnen en buiten. Voorbijgangers steken deze beschutte ruimte over, houden even halt en ontmoeten elkaar. Het plein wordt zo toegankelijk voor iedereen, jong en oud. Het is de nieuwe wekelijkse marktplaats, waar plaatselijke festiviteiten maar ook spontane ontmoetingen kunnen plaatsvinden. Door het STOP-principe in te voeren, wordt de zachte mobiliteit bevorderd. Er wordt met andere woorden voorrang gegeven aan de zachte weggebruiker door de voet- en fietspaden uit te breiden.
Bijzonder aan deze locatie is de Heulebeek. Haar oevers vereisen enig denkwerk, gezien de beek regelmatig uit haar oevers treedt en de omliggende dorpen onder water zet. In het voorstel van de laureaten krijgt de beek de aandacht die ze verdient. De bedding werd doorgetrokken tot aan de kerk in het centrum van Gullegem. De oevers worden aangepast zodat men dicht bij het water kan komen. Het wordt een plek om even uit te rusten, terwijl het wilde karakter behouden blijft. Met de aanleg van een sequentie die het Provinciaal Park Bergelen, het Groene Lint en het stadscentrum met elkaar verbindt, ligt de nadruk op biodiversiteit. Het resultaat is een habitat voor fauna en flora en een beter regenwaterbeheer.
Er wordt een echte landschapsvernieuwing van de dorpskern voorgesteld, dankzij de inrichting van de oevers van de Heulebeek, de aanleg van een nieuw levendig centraal plein en een nieuw gebouw voor de inwoners. Door een natuurlijk element uit te breiden, wordt een sociale band geschapen en tegelijk wordt er ingespeeld op het overstromingsgevaar. Het project weerspiegelt een grondige denkoefening over de schaal van de interventie. Naast het sociale aspect, beantwoordt het aan de klimatologische vereisten, bevordert het zachte mobiliteit en een inclusieve publieke ruimte, zoals we er meer nodig hebben.
Lees ook
