La Roseraie herschapen

In de zuidwestelijke rand van het Brusselse Gewest heeft La Roseraie een belangrijke sociale impact. De site is gelegen langs de Alsembergse Steenweg in Ukkel, maar is eigendom van buurgemeente Sint-Gillis. Ze bestaat uit diverse paviljoenen in een grote tuin. Via een wedstrijd van de Cellule Architecture werd aan architecten gevraagd om de toekomst van de site en haar erfgoed veilig te stellen. De vereniging van Architectures Parallèles en manger nielsen wist het meest te overtuigen met een aanpak die het patrimonium beschermt en de kwaliteiten van de site versterkt.

La Roseraie is een groene oase in de stad, het is één van de weinige plekken uitsluitend bestemd voor collectief gebruik. Ommuurd en mysterieus vanop de straat keert de site zich wat af van de stad errond. Ze huist diverse sociale activiteiten, van naschoolse opvang door de gemeente tot volkstuintjes. Er is ook plaats voor een circus en kortverblijf voor de artiesten. Veel van deze activiteiten hebben plaats onder de hoede van de vzw ‘La Roseraie – Espace Cré-Action’. De paviljoenen van waaruit de vzw opereert zijn zeer waardevol en beeldbepalend, enkele zijn mooie voorbeelden van de Moderne Beweging. Ze zijn evenwel niet meer aangepast aan huidige normen en dienen ingrijpend gerenoveerd te worden.

De twee noordwestelijke gebouwen op de site zijn zonder twijfel de meest waardevolle. De ontwerpers doen daarom geen ingrijpende aanpassingen aan de buitenschil, maar kiezen ervoor om de lokalen langs de binnenzijde te isoleren met kalkhennepstuc. De meest karakteristieke binnenruimtes, de gangen in het grote gebouw, blijven niet-geïsoleerd en daardoor ook ongerept. Ze fungeren als voorportaal naar de klassen, als verlengde van het groene plein. Op de hele site konden de architecten profiteren van het onbestaande beschermingsstatuut ervan om het buitenschrijnwerk te vervangen. In enkele gevallen zet dit de kwaliteiten van het erfgoed kracht bij. Door onder het afdak de nieuwe houten vliesgevel teruggetrokken te plaatsen benadrukt het team de sterkte van de voormalige luifeltypologie met buitenklassen.

Op vraag van de bouwheer gebeuren de ingrepen gefaseerd. Na de renovatie van de twee paviljoenen transformeren de ontwerpers het hoekgebouw in een echt ontvangstgebouw en scène voor diverse types opvoeringen. Haaks op de muur, naast de al bestaande opening, leidt een lichte luifelstructuur naar twee toneelzalen, één in het bestaand gebouw, één in een nieuw volume. De ingang wordt gemarkeerd met een optopping boven de bureaus. Het gebouw dat oorspronkelijk een zadeldak in twee niveaus had, wordt een intrigerend volume met diverse bekroningen.

Door zijn ingrepen bedt het team La Roseraie beter in in het stadsweefsel. Via de duidelijk gemarkeerde ingang vinden meer mensen de weg naar wat zich tussen de muren afspeelt. Het programma is duidelijk een plek toegewezen op de site, binnen zijn karakteristieke structuur. Toekomst verzekerd voor La Roseraie, in een betere versie van de oase die ze al decennia is geweest.