A+299  Quality Matters

“The Belgian architecture scène is one of most interesting ones at the moment.”, zei Konstantinos Pantazis van het Griekse bureau Point Supreme toen hij als jurylid de inzendingen bekeek van de Brussels Architecture Prize afgelopen jaar. Met deze overtuiging staat hij niet alleen. In binnen- en vooral buitenland wordt de architectuurproductie en bijhorende architectuurcultuur in België sinds geruime tijd als toonaangevend beschouwd en op de voet gevolgd.

« Belgium is enjoying one of those golden architectural moments when new architects emerge and high-quality design practices find the clients and the circumstances in which to shine, both at home and abroad.» schreef Paul Finch, redacteur van The Architectural Review in 2018 in een nummer volledig gewijd aan België. Een jaar later volgde Architecture d’Aujourd’hui met het nummer Belgique, une architecture négociée.

« Les architectes belges maîtrisent l’art du palimpseste autant que l’enveloppe budgétaire de leurs projets. »  aldus hoofdredactrice Emmanuelle Borne « Entre Histoire et histoires, audace et maîtrise, la scène belge est désormais gage de qualité, d’humanisme et de poésie. »

De meest tastbare bewijzen van de waardering voor de Belgische architectuurkwaliteit zijn de talrijke publicaties en de verschillende prijzen zoals bijvoorbeeld voor het project Unless Ever People van De Vylder Vinck Taillieu architecten in samenwerking met Bavo en Filip Dujardin dat de Zilveren Leeuw won op de Architectuurbiënnale in Venetië in 2018.

De redenen hiervoor liggen niet zomaar voor de hand. Het gaat erom, zoals Paul Finch al aanhaalde, om de juiste omstandigheden. Een combinatie van goed opdrachtgeverschap, inspirerend en vernieuwend onderwijs, een positieve economische conjunctuur, een stimulerend architectuurbeleid en uiteraard genoeg lokaal talent. Vooral de evolutie van het beleid wierp op kwalitatief vlak vruchten af. Zo werd eind vorige eeuw de eerste Vlaamse Bouwmeester aangesteld, een onafhankelijke kwaliteitsbewaker voor publieke gebouwen in Vlaanderen. In zijn kielzog werd ook het Vlaams Architectuurinstituut opgericht, waar architectuurcultuur een platform, een vitrine en een ondersteuning geniet. Beide groeiden uit tot belangrijke actoren die de omstandigheden creëren voor kwalitatieve architectuur. Ondertussen volgden de Cellule Architecture voor de Franstalige gemeenschap, een Bouwmeester voor het Brussels Gewest, verschillende stadsbouwmeesters en het ICA/WB, een centrum voor architectuurcultuur in Franstalig België.

Niet alleen op regionaal niveau wordt actief ingezet op de kwaliteit van de gebouwde ruimte, ook lokaal, in steden zoals Charleroi, Antwerpen of Gent, zorgen stadsbouwmeesters voor een progressief beleid waar uitmuntende architectuur ondersteund wordt.

Dankzij vernieuwende (selectie)procedures voor wedstrijden, pilootprojecten en ontwerpmatig onderzoek, werden instrumenten ontwikkeld waarbij kwalitatieve projecten ondersteund werden en die jonge architecten een kans gaven publieke opdrachten binnen te halen. Maatschappelijke thema’s zoals de klimaatverandering, herbestemming, circulaire economie en de energietransitie staan hierbij hoog op de agenda. Ondertussen konden al verschillende generaties architecten zich ontwikkelen en een oeuvre uitbouwen in dit vernieuwende architectuurklimaat.

In dit nummer, dat we maakten in samenwerking met de teams van de Brussels Bouwmeester – Maître Architecte, de Celulle Architecture en de Vlaams Bouwmeester, laten we architecten, beleidsmakers, bouwheren en gebruikers aan het woord en geven we een blik achter de schermen van de Belgische architectuurproductie.