A+291  Kids: Let’s Play!

Precies dertig jaar geleden namen de Verenigde Naties het Verdrag inzake de Rechten van Kind aan. Deze tekst legt de nadruk op de juridische bescherming van het kind en het recht op onderwijs, gezondheidszorg en een veilige omgeving. Dat laatste aspect ontwikkelde zich de afgelopen decennia tot een heuse beweging, die expliciet inzet op de kwaliteit van de gebouwde omgeving van het kind – vaak in samenspraak met de kinderen zelf, en mede ondersteund door het internationale Child Friendly Cities-programma van UNICEF.

Zo bestaat in het Zwitserse Basel al meer dan twintig jaar het Kinderbüro, een organisatie die – in samenwerking met kinderen, overheden, scholen en publieke instellingen – raad geeft en ondersteunt bij het ontwerpen en realiseren van een kindvriendelijke omgeving. Het Kinderbüro groeide ondertussen uit tot een nationale speler die, dankzij participatieve processen waaraan kinderen als experten deelnemen, mee de stad maakt waarin kinderen en jongeren opgroeien.

Ook in België – dat overigens geen deel uitmaakt van Child Friendly Cities – ontstonden in de slipstream van een groeiend participatief klimaat meerdere initiatieven om kinderen meer te betrekken bij het ontwerp van kindvriendelijke plekken in de stad. Broodnodig, zo blijkt: de meeste speeltuinen, speelplaatsen in scholen, kleuterklassen of ook simpelweg publieke ruimten worden ontworpen zonder veel onderzoek naar specifiek noden van het kind, en zonder aandacht voor gender. Vzw Jes ondersteunt in Vlaanderen en Brussel participatieve trajecten met jongeren vanuit sociaal-culturele hoek, net om aan die vragen tegemoet te komen. Het collectief Wauw doet hetzelfde via workshops vanuit architecturale en stedenbouwkundige hoek. Het resultaat is een beter inzicht in hoe die kindvriendelijke stad er zou kunnen uitzien.

In afwachting van een volwaardig ‘Kinderbüro’ om ook de realisatie ervan mee te ondersteunen, belichten we in dit nummer een reeks projecten die een stimulerende omgeving vormen voor kinderen om te spelen en zich te ontplooien. Eens te meer wordt duidelijk dat wat goed is voor het kind, ook bevorderlijk blijkt voor de lokale gemeenschap, het klimaat, kortom de hele maatschappij. Zo wordt zwemmen de superlijm die in Flow, het openluchtzwembad van Pool is Cool in Anderlecht, de meest diverse gemeenschappen samenbrengt en de hele buurt mobiliseert. De klimaatspeelplaatsen van Plusoffice in Heverlee zorgen niet alleen voor een beter waterbeheer in een volgebouwd Vlaanderen, ze laten kinderen ook opnieuw spelen in de natuur. Het jeugdhuis van Carton123 in Elsene activeert dan weer een verwaarloosd stukje buurt en maakt ruimte voor jongeren die soms nergens heen kunnen. In Eeklo, ten slotte, zorgt de herbestemming van een kerk tot crèche door Denc-Studio voor de klimaatvriendelijke bescherming van modernistisch erfgoed.

Het zijn stuk voor stuk projecten waar het spelen centraal staat – niet alleen als ruimtelijke uitdaging, ook als sterk verbindende factor tussen ontwerpers en gebruikers, tussen publiek en privaat, tussen de straat en de school, en vooral: tussen volwassenen en kinderen. Let’s play!