‘Tekenen doet misschien ook wel zwijgen’: de notitieboekjes van Jan De Vylder

Architecten gebruiken tekeningen voor allerhande operationele doeleinden: om te analyseren, om cliënten en overheden te overtuigen, om te kwantificeren. Maar er is ook dat moment waarop ze helemaal alleen zoeken naar de vorm van een ontwerp. Dat moment van kribbelen en schetsen, is strikt privé: het moment bij uitstek waarop de architect via de tekening met zichzelf dialogeert.

Jan De Vylder doet dat voortdurend, ook los van concrete opdrachten. In cahiers met ruitjespapier noteert hij onophoudelijk wat hij ziet, wat hem zomaar te binnen valt, maar ook droedels of abstracte schetsen. Zijn favoriete instrument zijn ballpoints in de kleuren blauw, rood, groen en zwart, maar hij grijpt ook wel eens naar potlood, vetkrijt of gouache.

Hij ‘steelt’ op die manier, noteren Fred Fischli en Niels Olsen in het essay ‘Diefstal is zien’, fragmenten uit de werkelijkheid. Ze worden deel van een parallelle wereld van tekeningen en verliezen daarin hun gewone betekenis. Ze worden deel van een spel dat ‘um sonst’ gespeeld wordt. Een procedure die niet ongelijk is aan de manier waarop De Vylder ook in zijn gebouwde oeuvre bouwelementen zoals balusters of bouwstempels op een oneigenlijke, ‘poëtische’ manier inzet.

Dat verklaart meteen de titel, ‘WAT IS. DIT.’, van het boek waarin een zo’n 300 bladzijden uit die notitieboekjes in fac simile weergegeven zijn. Je ziet zelfs de randen van de onderliggende bladen uit de schriften. Wat het boek dubbel interessant maakt is dat De Vylder die tekeningen achterin het boek van een toelichting voorziet. In zijn bekende, apodictische stijl noteert hij de inzet van elke tekening. De belangrijkste opmerking is wel deze: ‘Er kan niet genoeg getekend worden. Tekenen doet misschien ook wel zwijgen’.

Jan De Vylder: Wat. is. Dit. Waar. Was. Dat. Wanneer. Zal. Wat. Was. Het. Wanneer. Is Dit. Waar. Zal. Dat.
Texts by Els Roelandt, Fredi Fischli & Niels Olsen and Jan De Vylder
Posture Editions, 2020
328 pagina’s, geïllustreerd, 30 x 21 cm, paperback, Nederlands/Engels
ISBN 978 94 9126 239
Prijs: €40,00