Waterwijken voor Woluwe
Fallow – 1010au, Woluwe Waterland 2050
A+302 Tackling Water at the Source
Je kan het volledige artikel lezen in het nummer A+302 Tackling Water at the Source. Bestel hier een exemplaar of neem een jaarabonnement op A+ en mis geen enkel nummer!
In Woluwe Waterland* verbinden ontwerpbureaus 1010au en Fallow een complexe wateropgave met een serie kleinschalige en maatschappelijk waardevolle projecten. De bestuurlijke verantwoordelijkheid voor die opgave wordt op buurtniveau, dicht bij bewoners en gebruikers, georganiseerd. Essentiële samenhang wordt ontleend aan de omvattende figuur van het stroombekken. Door die hydrologische contour als sturend kader te kiezen, verankert Woluwe Waterland zichzelf in de wetmatigheden van het landschap.
De oostelijke Rand van Brussel is een territorium vol conflicten, die niet zelden een gevolg zijn van wrijving tussen stedelijke patronen en de ondergrond. Dat geldt zeker voor de waterhuishouding: er is lange tijd vergeefs gepoogd om het water met een massa rioolbuizen, ondergrondse stormwaterbekkens en pompinstallaties aan de mores van de 20ste-eeuwse stad te onderwerpen. Zo zijn rivieren in buizen gepropt, is het landschap op grote schaal verhard, en is vitale infrastructuur boven op waterlopen aangelegd. En passant is afgerekend met het verleden: bronnen, vijvers en beken – ooit centrale plekken in gemeenschappen – verdwenen eerst onder de grond en daarna uit het geheugen.
Deze aanpak heeft, zo blijkt nu, de Brusselse Rand niet alleen ruimtelijk verminkt maar ook onvoldoende beschermd. Woluwe Waterland treft een stadsdeel aan dat structureel lijdt onder overstromingen, langdurige droogte en ernstige waterverontreiniging. Het is zonneklaar dat een oplossing voor deze problemen, nog afgezien van de bijkomende druk van verdere verstedelijking en klimaatverandering, niet ligt in nóg meer rioolbuizen, nóg meer bekkens en nóg meer pompen. De complexe ruimtelijke en bestuurlijke situatie in het gebied bemoeilijkt echter de implementatie van alternatieven.
Toch is er, zo stellen 1010au en Fallow, een manier om water en stad ook in dit geval met elkaar te verenigen. De sleutel tot verbroedering ligt op een schaalniveau dat aansluit op (behoeften en kansen in) de realiteit: door het vraagstuk op te delen in een serie hanteerbare projecten kan het onderdeel worden van andere transformatieopgaven. De gesloten figuur van het stroombekken fungeert daarbij als kader waarbinnen stapsgewijs wordt gewerkt aan het herstel van drie kerntaken van het landschap: water steeds op de juiste plekken laten infiltreren, bufferen of afvoeren. Dat kader vormt tegelijkertijd een stabiele drager voor de aanpak van sociale vraagstukken in een dynamisch stadsdeel.
(…)
*Woluwe Waterland is onderdeel van een breder onderzoek naar de 20ste-eeuwse Rand van Brussel dat in 2021 werd uitgevoerd in het kader van Labo Ruimte XX+I, een initiatief van het Team Vlaams Bouwmeester, Labo ruimte, Brusselse Bouwmeester en Perspective Brussel.
Lees ook
