Initiatieparcours

Het uitgangspunt voor de crèche langs de drukke Wittouckstraat in Brussel, ontworpen door Pierre Blondel, is het initiatieparcours voor de kinderen. Het project benut de bestaande helling van het terrein in plaats van er tegenin te gaan. Het parcours bedient het hele gebouw aan de hand van een ononderbroken pad en is vooral op de kinderen gericht. Het nieuwe volume benut het bestaande netwerk van volle en lege delen. Het telt vier units voor telkens 15 kinderen en een psychomotorische ruimte, en staat in een respectvolle dialoog met de naburige gebouwen.

De helling, een iconische figuur in de moderne architectuur, wordt hier een inclusief element. Kinderen kunnen immers vlotter een helling oplopen dan een trap, waarvan de afmetingen ontworpen zijn voor volwassenen. “Een trap scheidt de ene verdieping van de andere, een helling verbindt ze”, zei Le Corbusier. Door de helling te benutten, ontstaat er een topografie in het gebouw die het bestaande terrein volgt en het zelfs benadrukt, om een ononderbroken interieurlandschap te vormen. De houten blokjesvloer sluit met zijn compacte patroon naadloos aan op de helling. Het unieke karakter van de vloerbekleding benadrukt de continuïteit van het pad, waarvan de vorm wordt bepaald door de diepte van het perceel. Langs deze ‘promenade’ wordt gewerkt met de bestaande inspringende volumes, zodat er de nodige lege ruimte overblijft. Door de grote ramen zien we patio’s waar kinderen volop op ontdekking kunnen gaan. Het pad loopt langs de verschillende units en geeft uit op een buitenterras dat uitzicht biedt op de verschillende patio’s waar de kinderen volop spelen, ontdekken en leren.

Langsheen het parcours ontstaat tussen de helling en de doorlopende units een spel van perspectieven. Het is een actieve tocht waarbij elke stap tot een nieuwe ontdekking leidt. De units hebben ook hellende plafonds en zijn zo open mogelijk naar de patio’s toe. Om toezicht te kunnen houden op de kinderen moeten de slaapzalen waar ze hun dutje doen zichtbaar zijn vanuit de units. Om voor een zekere intimiteit en verduistering te zorgen, voorzag de architect een opengewerkte houten scheidingswand die voldoende beschutting biedt maar waardoor men een oogje in het zeil kan houden.

Op de gevel zien we een atypisch motief: de herhaalde weergave van een giraf. De tekening maakt duidelijk dat dit gebouw bedoeld is voor kleine kinderen. Het beton is geïnspireerd op Sergei Tchobans museum voor architectuurtekenen in Berlijn en ziet er bijna uit als steen. Deze keuze leidt tot een meer gesloten gevel aan de straatkant, die privacy biedt aan de delen die langs deze drukke weg liggen. Op de begane grond springt de gevel in, en vormt een overdekte inkom. Met dit spel van plooiende volumes bevestigt het gebouw zijn publieke karakter in contrast met de naburige woongebouwen.

Door met de helling te werken, wordt de crèche een complex gebouw. De architectuur met patio’s en de benutting van de aangrenzende gebouwen om openingen te creëren, zorgen voor afwisselende perspectieven langsheen de helling. De vier units, telkens met hun eigen afmetingen, typologie en specifieke relatie met het exterieur, zijn makkelijk toe te eigenen omdat ze elk een eigen identiteit hebben. De kunst om met een beperking te spelen en er het uitgangspunt van het project van te maken, door de manier van circuleren en de leefgewoontes in de verschillende leeftijdsgroepen in vraag te stellen, getuigt van het enthousiasme dat dit project draagt.