In Vlaamse velden en verkavelingen

In 2014, het jaar van hun oprichting, won Felt architecture & design de Open Oproep voor een basisschool in Zarren. Twee scholensites brachten ze samen in een nieuw gebouw met negen klassen, een refter en een sporthal. Felt maakte een scherpe analyse van de oer-Vlaamse omgeving en creëerde een school die zich sober in haar context past, maar op het juiste moment verrast.

De dorpskern van Zarren, in de Westhoek, wordt gevormd door een kruising van twee verbindingswegen. Wederopbouwarchitectuur uit jaren 1920 bepaalt de uitstraling van het dorp: een lint van bakstenen woningen met rode pannendaken. Rondom de kern groeiden verkavelingen en daarbuiten ligt het platteland: historische molens, een heuvelrug, een beekvallei met knoestige populieren en knotwilgen, schuren in beton- en golfplaten. In een tweede bouwlijn langs de verbindingsweg en aansluitend bij de achterliggende verkaveling, verrees een nieuw schoolgebouw. Felt liet zich inspireren door de typisch Vlaamse potpourri van bouwstijlen en ontwierp een school die een verbinding maakt tussen het organisch gegroeide dorpsweefsel, de verkavelingen en de natuur.

Een onverhard pad wurmt zich van aan de kerk tussen de bebouwing en leidt langs enkele met betonplaten afgezette moestuinen en achterbouwen naar het nieuwe schoolgebouw. Langs het pad komen kinderen via een autovrije route van aan het dorpsplein naar school. Door het nieuwe schoolgebouw aan het uiteinde van het perceel in te planten, creëert Felt een ruime speelplaats tussen de schoolgebouwen en de nog te bouwen sociale woningen. Die voelt aan als een tweede dorpsplein. Langs de perceelsgrens laat Felt het pad doorlopen rondom het schoolgebouw, waardoor een nieuwe fietsverbinding tussen het dorp en de verkavelingen ontstaat.

Naast de fysieke verbindingen met de omgeving past Felt ook de gedaante van het gebouw aan de omgeving aan. De kopse gevels bestaan uit een strook donkergrijs beton en een strook leistenen; de langse gevels bestaan uit roze beton en bakstenen in zandkleur, en worden bekroond met een rood pannendak. De erg herkenbare kleuren en materialen stralen door hun combinatie een zekere ironie uit. Het gebouw lijkt bijna een staalkaart van de zachte steentinten in de verkaveling, de rode daken in het centrum en de grijze betonnen loodsen in de weilanden. De detaillering is erg strak. Alle elementen zitten in hetzelfde vlak; de randen en hoeken zijn scherp afgelijnd.

In Zarren discussieert men volop over het kleurenpalet, maar het ontwerp en de uitvoering van de klassen en de gemeenschappelijke ruimtes is van hoge kwaliteit en getuigt van oog voor detail. De ingang is, zeker voor een basisschool, theatraal – in de positieve zin van het woord. Het centraal element, dat je wanneer je de school nadert vanuit het dorp meteen door het grote raam ziet, is de knap gedetailleerde bordestrap in roze beton. De trap vormt het snijpunt van de twee vleugels van het gebouw. Naar de zijde van het landschap strekt zich een vleugel met twee verdiepingen klaslokalen uit. De ‘nokklassen’ op de verdieping onder het dubbele zadeldak hebben een royaal ruimtegevoel door de maximale plafondhoogte van vijf meter en de grote ramen op de landelijke omgeving. De ‘tuinklassen’ geven met schuiframen uit op een terras en de omliggende schooltuin.

De mate van detaillering en de speelse details verraden het designplezier van de architecten. Felt ontwierp al het vast meubilair. De diepe deurkaders die ontstaan door de ingebouwde kasten worden net als kapstokken en kastdeuren voorzien van stalen platen, die dienstdoen als magnetische muur. De sobere materialen – grijs beton, lichte multiplex en geperforeerde gipsplaten die ervoor zorgen dat de akoestiek in de hele school erg goed is – worden in elke klas aangevuld met een felgekleurde vloer en een accentkleur. In de ene klas kijken kinderen aan een computertablet door een raam tot op de vloer uit over het landschap van moestuinen en weiden; in de andere is een zitbank in het raamkader verwerkt.

De gemeenschappelijke ruimtes in de tweede vleugel zijn doordacht ontworpen. De eetzaal, die tot in de nok reikt, is huiselijk door de hanglampjes, de roze betonvloer en de terrazzobar. Dé vondst in deze ruimte is dat de eetzaal als een mezzanine bovenop de kleedkamers rust, en ze samen met de sporthal een geheel vormt. De groene sporthal met witte lijnen en details is in de nok acht meter hoog. Twee poorten die aan de buitenkant bekleed zijn met gegalvaniseerd staal zwaaien als schuurdeuren open naar de speelplaats en verbinden alle gemeenschappelijke ruimtes van de school met elkaar: de eetzaal, de sporthal, de speelplaats en de overdekte gaanderij die een verbinding maakt met de oude school. Felt maakte met dit ontwerp een fysieke en mentale verbinding tussen de dorpscontext, de verkavelingen en de natuur, en creëerde een bijzonder kwalitatieve leeromgeving voor de gebruikers.

Architect Felt architectuur & design
Website felt.works
Official project name De Linde
Location Zarren
Programme Primary school with sports hall

Procedure Competition (Open Call)
Client Municipality of Kortemark
Lead contractor Vuylsteke Eiffage
Landscape architect Studio Basta
Structural engineering BAS (Dirk Jaspaert)

Services engineering HP engineers (Henk Pijpaert)
Sustainability HP engineers (Henk Pijpaert)
Acoustics Daidalos
Completion December 2018
Total floor area 1,980 m2

Budget € 3,300,000 (excl. VAT and fees)
Suppliers Reynaers (window frames), Forbo (linoleum floors)