Vorm volgt functie

Het staat er nog wat verloren bij, het bruingrijze blokje, wachtend op zijn buren. Een vlaggenstok reikt naar de wolken, alsof het blokje zijn recente landing wil tonen aan wie voorbijkomt. Binnenkort zal dat niet meer nodig zijn. Dan zal de druk besproken Docksidetoren, aan de noordkant van het gebouw, de aanwezigheid van deze nieuwe plek markeren.

Truss, zo doopten de architecten van &bogdan (toen nog Bogdan & Van Broeck) het blokje, verwijzend naar de stalen liggers die het gebouw overspannen. Maar na een wedstrijd stelde de buurt Amal Amjahid voor, naar de Molenbeekse jiujitsukampioene. De nieuwe naam ademt verwachting: wie de sporthal straks bij zijn voornaam noemt, zegt telkens, in het Arabisch, ook ‘hoop’.

Het sportcentrum Amal Amjahid bevindt zich aan de Koolmijnkaai, net in Sint-Jans-Molenbeek, waar je het kanaal herkent aan vrolijk draaiende molentjes. De stad verandert er in ijltempo van gedaante. Aan de overkant van het water heeft de voormalige Citroëngarage zijn oude jas afgeworpen. Het Saincteletteplein, vandaag vooral een corridor voor auto’s, wordt weldra eindelijk écht een plein.

Amal Amjahid maakt deel uit van het Kanaalplan, waarmee het Brussels Gewest en de bevoegde gemeenten een uitgestrekte zone rond het kanaal ontwikkelen. &bogdan haalde vier projecten aan het kanaal binnen, telkens na een architectuurwedstrijd. Op een boogscheut van Amal Amjahid, nog steeds in Molenbeek, werkt het bureau aan een centrum voor druggebruikers, in Anderlecht tekenden ze twee transformaties: van een fabriek (COOP) en van een brandweerkazerne.

Ingegraven
Met net geen zeven miljoen euro had de gemeente Molenbeek een eerder beperkt budget ter beschikking voor een gebouw dat niet alleen onderdak moest bieden aan een sporthal, maar ook aan een boksclub, een cafetaria, een kinderdagverblijf en een flat voor een conciërge. Het is dus niet zo vreemd dat, op vraag van de architecten, een dure parking onder het gebouw het moest ontgelden, en evenmin is het vreemd dat het gebouw zo’n robuuste indruk maakt. Het gebouw toont zich zoals het is: een eenvoudige constructie van beton en staal, met een huid van aluminium en een invulling van hout. &bogdan opteerde voor een terughoudende esthetiek en maakte geen onderscheid tussen ruwbouw en afwerking, al is de ruwbouw wel met oog voor detail afgewerkt. Het ritme van de onderdelen – balken, raamprofielen, stortnaden – loopt perfect synchroon, de binnenstraat uit zichtbeton vormt een levensgrote sculptuur.

Het gebouw stapelt de functies op elkaar. Op -1 ligt de sporthal, half ingegraven. De tribune sluit aan op de binnenstraat en op de cafetaria, beide op de benedenverdieping. Boven de grote sporthal bevinden zich twee kleine sportzalen, onder meer voor de boksclub. De sportzalen komen uit op een deels overdekte patio die kan dienen als extra sportruimte. Op de bovenste etages worden de plannen compacter. Op +3 en +4 bevinden zich het kinderdagverblijf met vier hoofdvertrekken, waarvan twee dubbelhoog, en een ruim drieslaapkamerappartement voor de conciërge.

Architect &bogdan
Website www.bogdan.design.be
Project name Amal Amjahid
Location Quai des Charbonnages, Molenbeek-Saint-Jean

Programme Collective amenity along the canal in Brussels including a sports hall, boxing club, cafetaria, crèche and one housing unit
Procedure Competition with Brussels Government Architect (BMA)
Client Municipality of Molen-beek-Saint-Jean
Structural engineering UTIL Struktuurstudies

Building physics Enerdo
Acoustic ASM acoustics
Sustainability Enerdo
Lead contractor InAdvance

Completion May 2021
Total floor area 4,806 m2
Budget € 6,990,394 (excl. VAT and fees)