FLOW, voortdurend in evolutie

Sinds de sluiting van het laatste openluchtzwembad in de jaren 1970, is Brussel een van de weinige Europese hoofdsteden waar openluchtzwemmen niet meer mogelijk is. De organisatie POOL IS COOL zet zich in om dit recht weer op te eisen. Een frisse duik in de openlucht tijdens een warme zomerdag moet immers mogelijk zijn zonder verplichte uitstap buiten de stad. Met ambitie en vastberadenheid zijn de initiatiefnemers van het project er in geslaagd om in de zomer van 2021 FLOW te openen, het eerste openluchtzwembad in het Brussels Gewest.

De ligging van het zwembad aan de oevers van het kanaal van Anderlecht, langs de voetgangersbrug Pierre Marchant, lag voor de hand. De inwoners hadden zich deze plek al toegeëigend voor ontspanning en hier en daar stonden al stoelen en tafels.

De tijdelijke structuur is grotendeels vooraf gebouwd door 60 jongeren uit de buurt, samen met scenograaf Jozef Wouters, in de ateliers van Decoratelier. Het zwembad is van hout en felblauw gelakt metaal. Het is eenvoudig, demonteerbaar, maar het is bovenal de verwezenlijking van een ‘fantasme’. De structuur is een soort tribune met twee niveaus. De verdieping bevindt zich ter hoogte van de brug, met de ingang en terrassen waar je kan genieten van de zon met uitzicht op het lagergelegen zwembad.

Het is meer dan een nieuwe plek om te ontspannen in de stad: het is een ‘sociale condensator’, wat meteen ook de belangrijkste intentie is van POOL IS COOL. Je komt er mensen tegen van alle leeftijden, elke afkomst of sociale klasse, een diversiteit die eigen is aan Brussel. Het project trekt op schaal van de wijk aan, maar ook op schaal van heel het Brussels Gewest. Helaas is het ook slachtoffer van zijn eigen succes: door de vele reservaties kan het project, dat vooral inclusief wil zijn, niet altijd iedereen die graag een frisse duik komt nemen tevreden stellen. Dit is echter wel de bevestiging dat de door POOL IS COOL gevoerde acties de moeite waard zijn en er meer dan één realisatie nodig is om aan de vraag te voldoen.

Dit participatieve project evolueert ook voortdurend. Toen het eerste seizoen ten einde liep, hield POOL IS COOL een enquête, op zoek naar meningen en voorstellen om het gebruik verder te verbeteren. De toevoeging van een bar, die de projectontwerpers aanvankelijk hadden geweigerd uit vrees voor gentrificatie, werd voor de tweede editie wel voorzien. Ze past met gemak in de structuur, die voorzien is op aanpassingen en evolutie. Het is niet de eerste keer dat POOL IS COOL zijn project in vraag stelt. Door de covidcrisis werd de uitvoering van FLOW uitgesteld. Dit was een tegenslag maar bood wel de nodige tijd voor reflectie, wat leidde tot het herwerken van de structuur. Het is een mooi voorbeeld van een constante dialoog tussen ontwerp, bouw en het luisteren naar de gebruikers.

Terwijl de tweede editie van FLOW ten einde loopt, blijkt ook dit seizoen een groot succes. En er is nog meer goed nieuws: het project is een van de vijf finalisten voor de Europese prijs voor stedelijke openbare ruimte 2022, een wedstrijd waarvoor bijna 330 projecten werden ingediend. De laureaat zal in november worden bekendgemaakt in het Centrum voor Hedendaagse Cultuur in Barcelona.