Een tuinkamer als spil

Voor haar nicht verbouwt Machteld D’Hollander een arbeiderswoning in een rustige straat in Wachtebeke. De woning is licht verouderd, maar zit vol potentieel. De noordoostelijk gerichte achtertuin is zeer lang en grenst aan een boomgaard. Die is bovendien verbonden met de straat door een steegje, dat wordt gedeeld met de buren. In haar oorspronkelijke staat is de opdeling van ruimtes zeer star in de woning en de relatie tussen het huis en de tuin vrijwel afwezig.

D’Hollanders voornaamste opzet was het introduceren van een allesomvattende beweging van de straat naar de tuin, ofwel doorheen de woning, ofwel via het steegje. Beide routes kruisen aan de achterzijde van het huis, waar een nieuw volume wordt gebouwd op de plaats van een aftandse aanbouw. De uitbreiding is het focuspunt van het project en de moderator van alle ingrepen. Ze doet aan als een allusie op de verkavelingsveranda maar werkt op een meer autonome manier: ze verwelkomt bewegingen vanaf verschillende plekken in en rond de woning.

Aan het uiteinde van het steegje, op de kruising met de woning, maakt de architect een tweede inkomportaal. Door de schuifdeur diagonaal te plaatsen creëert ze een halfopen patio, een ruimere tuintoegang na de smalle steeg. Dit zorgt er ook voor dat een deel van het nieuwe volume bijna volledig is omgeven door ramen en buitenlicht. Zonder echt los te komen van de woning ontstaat zo toch een tuinkamer, waarin de bewoners ongestoord kunnen reflecteren. Natuurlijk heeft ook dat deel een eigen schuifdeur naar de tuin. De uitbreiding bevat naast deze twee vrije plekken ook de keuken en eetkamer. Deze zijn vervat in een houtskelet, waartussen legplanken en keukenkasten zijn geplaatst. De dakconstructie kraagt uit vanop dat skelet en bedekt zo ook voornoemde plekken.

In de woning wordt een oude muur afgebroken en gekarteld geherintroduceerd. Een golvende beweging vertrekt aan de voordeur en leidt langsheen een portaal, via de trap, naar boven. Daar wordt de hoekige wand een balustrade met eenzelfde vorm. Het portaal steekt uit ten opzichte van de muur en wordt natuurlijk verlicht door het weglaten van een deel vloer boven. Het wordt een soort adres voor de bovenverdieping en markeert samen met de fijne staalstructuur het midden tussen werk- en leefruimte.

In dit interieur toont Machteld D’Hollander haar vindingrijkheid in het combineren van materialen en kleuren. Elke deelruimte heeft een karakteristieke vloerafwerking, naargelang de functie. In dienende ruimtes en portalen ligt een lichtgroene tegel, in werkruimtes een crèmegele en in leefruimtes een parketvloer. Ook in de wanden is een combinatie van die kleuren en hout te vinden. Horizontale lijnen gaan door van de voorzijde van de woning naar de achterkant van de uitbreiding. Geconfronteerd met een beperkt budget, zocht de architect samen met de aannemer naar diverse afwerkingen voor typische ruwbouwmaterialen. Diverse behandelingen met beitsen en oliën leverden een verscheidenheid aan uitzichten op. Op een subtiele manier maakt D’Hollander het project zo zeer tactiel.

Binnen dit harmonische palet zijn er enkele elementen die opvallen. De dragende staalstructuur van profielen en ronde kolommen is in een diep wijnrood geverfd. Ze staat altijd los van andere structuren, zelfs het houtskelet plooit weg. D’Hollander bewaakt altijd een constructieve logica en eerlijkheid. Geplooide koperplaten worden ingezet als handvaten voor de kasten, een opvallend detail in een mat interieur. In elke aansluiting is het speelse van het bouwproces te vinden. Ze slaagt erin —budgettaire— beperkingen om te draaien in een veelheid aan dynamieken en details. Op een consequente en heldere manier, iets wat de woning voorheen miste.