De bouw na Corona

Op 2 januari 2021 publiceerde De Standaard een reeks bedenkingen getiteld : “21 Ideeën voor 2021”. Eén van de auteurs is Marc Dillen, directeur-generaal Vlaamse Confederatie Bouw. Met de titel “Neem de corona-innovatie mee naar de toekomst” benadrukt hij dat het noodzakelijk is om technische vernieuwingen te implementeren. Tot slot stelt hij dat men de wet op het beroep van architect beter kan schrappen. Wat deze eis met corona te maken heeft is onduidelijk en roept direct de vraag op wie hierbij baat heeft.

Dillen merkt terecht op dat “energetische renovaties veel moeilijker uit te voeren zijn”. Dat er in de bouwsector verschuivingen en aanpassingen moeten gebeuren door allen die betrokken zijn in dit complex proces van bouwen is zeker en heeft niet uitsluitend te maken met corona! Gebouwen ontwerpen en bouwen die beantwoorden aan de Europese opgelegde isolatienormen vraagt een grotere kennis van architecten en aannemers. Wat de corona pandemie ons leert is dat men meer zorg moet besteden aan natuurlijke ventilatie in plaats van de lucht te laten circuleren op een mechanische wijze. Van zodra de filters niet goed functioneren heeft men een probleem. Dit stellen zelfs de bedrijven die dergelijke mechanische systemen produceren en plaatsen. Viroloog Marc Van Ranst maakte deze opmerking bij het dramatisch verloop in een WZC in Mol. Natuurlijk is het eenvoudiger om de Sint en zijn pieten aan te duiden als schuldigen dan een zorginstelling die vermoedelijk het onderhoud van het ventilatiesysteem niet opvolgde. Dat er problemen zouden voorkomen met luchtfilters is zeker een mogelijkheid.

Elk beroep moet zich aanpassen aan een maatschappelijke evolutie, dit is de evidentie zelf. Bouwen is een zeer complexe aangelegenheid met verschillende partners die elk hun belangen hebben en die op hun strepen staan. Volgens Dillen ligt één van de oplossingen in het schrappen van de wet op het architectenberoep van 1939. Muren moeten worden gesloopt en vervangen door een groter monopolie van de aannemerssector, vermoedelijk met behoud van de aansprakelijkheid bij de architecten.

Wat heeft dit voorstel te maken met corona? Het voorstel van Dillen is erop gericht om de macht te centraliseren bij de aannemers. Voor velen in de bouwsector zijn architecten lastige heren en dames die ook kritische vragen durven stellen die verder gaan dan het optimaliseren van een bouwwerk en het gieten van beton. Als het van de Confederatie Bouw afhangt, worden de woonuitbreidingsgebieden zo vlug mogelijk aangesneden. Welke de maatschappelijke gevolgen dit heeft, raakt hen niet.

Wat Marc Dillen vergeet is dat het niveau van de architectuur in Vlaanderen en daarbij de internationale waardering niet op rekening komt van de aannemers. Het is de inzet van de verschillende Vlaamse Bouwmeesters sinds 1999, het VAi, de dynamische architecten organisatie zoals Archipel, Stad en Architectuur en AR-TUR en niet te vergeten een generatie talentvolle architecten die internationaal worden geprezen. Ook het vakblad A+ deed een grote inspanning om de kwalitatieve productie in België te presenteren. Veel personen hebben geïnvesteerd in een vernieuwende bouwcultuur in Vlaanderen. Waar vroeger vaak aannemers in het lobbywerk zaten met architecten met een uitgesproken politieke mening en partijkaart is de voorbije 20 jaar een andere attitude ontstaan. Dit moeten wij benadrukken. Ook opdrachtgevers gaan grote eisen stellen aan ontwerpers maar ook aan aannemers.

Een wijs Vlaams gezegde is: “schoenmaker blijft bij uw leest”. Het bouwen is een zeer complexe aangelegenheid en van iedereen wordt verwacht dat er een grote professionaliteit wordt bereikt. De individuele architect heeft zijn tijd gehad en het groeperen van kennis bij het ontwerpen is reeds volop bezig. Maar de taak van de architect is meer dan plannen tekenen en formulieren invullen. Ik hoop dat de “directeur–generaal” gaat inzien dat wat architecten de laatste jaren presteerden bijna ongezien is. De internationale erkenning van het ontwerptalent uit Vlaanderen is een realiteit. Hopelijk neemt Dillen de verschillende boeken “Architectuuur Vlaanderen” (uitgegeven door het VAi) en het tijdschrift A+, eens grondig door!

Men moet niet denken dat architecten dagelijks aan de wet van 1939 zitten te denken! Dat een interessant gebouw tot stand komt met goede aannemers is evident. Wat is een filmproducent zonder goede cineaste, zonder mensen die weten wat een script is. De confederatie Bouw en zijn woordvoerder Marc Dillen moet de belangen van deze sector verdedigen. Maar eisen om de bescherming van het beroep van architect op te heffen in naam van corona is meer dan ongeloofwaardig.