NoA/EM2N/SBA haalt de eerste plaats op het podium van de Citroëngarage

De ontwerpwedstrijd voor de Citroëngarage in Brussel omvatte de vraag om het iconische gebouw van 39.000m2 om te vormen tot ontmoetingsplek voor alle Brusselaars. Het voorstel van noArchitecten in samenwerking met EM2N en Sergison Bates Architects slaagde erin het gevarieerd programma van de cultuurinstellingen te verenigen in een bruisende publieke plek die de naam ‘Een podium voor Brussel’ kreeg. Met een vooropgesteld budget van 125 miljoen euro is dit een vooraanstaand project in Brussel dat veel besproken werd in de media.

De opdracht om het project enerzijds te integreren in de omgeving en anderzijds het gevarieerd programma van cultuurinstellingen efficiënt in te richten, en dat in een bestaand gebouw met grote patrimoniale waarde, was complex. NoArchitecten/EM2N/SBA beantwoordt de vraag met een veelzijdig, vanzelfsprekend en coherent voorstel, dat volgens bouwmeester Kristiaan Borret in zijn complexiteit tegemoet komt aan de diversiteit van Brussel, ‘wat het een echt Brussels project maakt’.

Het ontwerp integreert alle iconische elementen van de Citroëngarage, en slaagt er zelfs in ze nog te versterken. De beeldbepalende showroom wordt verder opengewerkt tot glazen kathedraal die de voordeur vormt voor de culturele activiteiten op de site. De de typerende witte fries wordt verder gezet over het hele bouwblok, met een lichtkrant die activiteiten in de garage aankondigt of onderdeel zal uitmaken van kunstprojecten. De indrukwekkende dakstructuur leende zich tot de inrichting van twee binnenstraten ‘met een lengte van 200 meter en een diepte van 100 meter in het centrum van Brussel, dat is ongezien’, verklaart Ann Fonteyne (noA). Als enige team benutten zij de opportuniteit van het bouwblok door langs elk van de vier zijden een ingang te voorzien.

Voor de invulling van het programma werden drie box-in-box-volumes ingepast op de site. Het museum voor moderne en hedendaagse kunst, dat ontwikkeld wordt in samenwerking met Centre Pompidou in Parijs, beslaat vier etages. Samen met het tegenoverliggende CIVA, neemt deze een centrale positie in de voormalige werkplaatsen in. Het derde volume omvat gemeenschappelijke functies waaronder een auditorium, pedagogische ruimtes en kantoren. Elke gevel van de nieuwe volumes heeft een eigen functie die het gelijkvloers oplaadt tot bruisende publieke ruimte voor circulatie en ontmoeting. De eerste verdieping wordt opgevat als piano nobile met transitieruimtes onder het bestaande dak die de activiteiten in de box uitbreiden naar de publiek toegankelijke ruimte en de flexibiliteit bevorderen. De bestaande hellingen van de werkplaats verbinden de verdiepingen. Eén van de grote meerwaardes, was volgens de jury deze ‘onderdompeling van het project in de publieke ruimte’. De kruising van de twee publieke assen geeft elke functie een eigen adres, maar biedt ook een nieuwe dienstingang voor het Kaaitheater, dat zo als vierde element wordt opgenomen in de cultuurpool.

7 finalisten

Kristiaan Borret benadrukt dat ondanks de unanimiteit van de jury, er sterke voorstellen te vinden waren bij de overige zes geselecteerde teams. Het voorstel van OMA toont de nadruk die in de projectdefinitie gelegd werd op respect voor het bestaande. Tegen hun reputatie in behouden ze bijna alles en voegen vooral emblematische elementen toe, zoals grote rode poorten, die de bezoekers doorheen het project leiden. De doorsteek krijgt een groen karakter en aan de noordzijde centreren ze publieke functies rondom een groot marktplein.

Bijna elk van de ingediende voorstellen maakt de doorsteek van de kaai naar het Maximiliaanpark. Diller Scofidio + Renfro/JDS Architects verlengt deze as tot aan het kanaal door de plaatsing van een luifelstructuur, een structuur die zich nog verder zet bovenop en doorheen het gebouw. Behalve de winnaar, is ADVVT/AGWA/6A het enige team dat ook de tweede as benut. Op de kruising richten ze een groot publiek plein in als hart van de site. De noodzakelijke oppervlakte aan functies concentreert ADVVT/AGWA/6A in een cilindervormig hoogbouwvolume dat zich als een baken naast het iconische hoekgebouw van de garage positioneert.

De cilindervorm zien we op bijna dezelfde locatie terugkeren in het voorstel van Office KGDVS/Christ&Gantenbein, maar zij voegen nog een tweede, rechthoekig volume toe tussen de werkplaatsen. De inrichting van de overdekte publieke ruimte met lantaarns, bomen en meubilair trekt de sfeer van de straat binnen in het project. 51N4E/Caruso St John Architects draait de volumes om: de cirkelvorm verschijnt meer teruggetrokken in het gebouw, en ze maken een eenvoudig vierkant volume aan de straatzijde. Lhoas & Lhoas/Ortner & Ortner positioneren aan de zijde van het iconische hoekgebouw één langwerpig anoniem volume dat zich over de volledige diepte van het project uitstrekt.

‘Meer dan in de andere voorstellen, is het winnende project een belofte van een creatieve en een innovatieve atmosfeer,’ aldus Roger Diener, voorzitter van de jury. ‘Binnenruimtes behouden hun voormalige identiteit als werkplaatsen en creëren een zachte ontsluiting van traditionele tentoonstellingsruimtes’. Kanal opent op 5 mei dit jaar met een programmering voor een termijn van één jaar. De eigenlijke werken beginnen in de herfst van 2019 en de officiële opening is gepland voor eind 2022.

Hier kunt u de factsheet vinden.