And& – De optelsom van gezondheid, high tech & creativiteit in het toekomstige stadsleven

Van 2 tot en met 5 mei dit jaar vond de eerste editie van het And& Festival plaats. Dit initiatief van Leuven MindGate en haar partners wil gezondheid, hightech en creativiteit samen op de kaart zetten. Vanuit de slogan ‘We curate for the curious’ wil curator Pieter Goiris met een ambitieus programma aan lezingen, interventies en muziekacts mensen vooral doen denken. Het centrale thema voor deze eerste editie richt zich op het toekomstige stadsleven, meer bepaald de impact van digitalisering en technologie op stad en samenleving.

De intentie van het festival om mensen uit hun vak te halen, mogen wij als architectuurliefhebbers ondervinden als we op donderdagnamiddag aansluiten bij de sessie ‘We are still human after all’. Voorafgaand aan de lezing van Shigeru Ban, worden we ondergedompeld in het werk van de zogenaamde body architect en scifi artist Lucy McRae. Deze handelt over futuristische ideeën rond de programmeerbaarheid van biologie en gezondheid, of ‘Wat gebeurt er bijvoorbeeld als we technologie zouden eten?’

Shigeru Ban, winnaar van de Pritzker Prize 2014, verdiende met zijn vernieuwende kijk op architectuur en samenleving een plaats binnen het festival. Zijn werk toont hoe architectuur met slimme structuren en ingrepen een belangrijke rol kan spelen in het beantwoorden van nieuwe vragen in de stad van de toekomst. In zijn lezing ‘Op zoek naar balans, architectuur en humanitaire werken’ spreekt hij enerzijds over zijn vroegere werk en hoe dit naar zijn huidige grotere architectuurprojecten zoals het Mount Fuji World Heritage Centre heeft geleid. Anderzijds bespreekt hij uitvoerig wat hij de ‘disaster projects’ noemt, de interventies na humanitaire rampen die flexibel en snel opgericht worden. Leidraad doorheen zijn werk zijn de papiertubes die hij gebruikt voor de tijdelijke woningen, maar ook bijvoorbeeld voor tijdelijke klassen, een concerthal, of een kathedraal in Kobe (Japan.

And& wil het stadgevoel ook in het festival tot leven brengen, met activiteiten die zowel overdag als ’s avonds plaatsvinden. Behalve deze activiteiten, zijn er ook vier kunstinterventies verspreid doorheen Leuven te bezoeken die dit gevoel nog versterken. De Nederlandse architect Samir Bantal, directeur van AMO (de onderzoeks-en ontwerpstudio binnen OMA) nam het curatorschap hiervan op zich. Het thema van het festival sluit aan bij zijn eigen onderzoek naar de wisselwerking tussen stad en platteland, dat in de herfst van 2019 in New York tentoon gesteld zal worden.

AMO herbestemt voor deze gelegenheid het oude stookgebouw te Sint-Maartensdal tot een heuse tempel voor DATA, genaamd HALO. De hoge toren staat centraal in de wijk en was oorspronkelijk ontworpen door Renaat Braem met een specifieke architecturale vorm die zijn belangrijke functie om alle woningen in de wijk te verwarmen, verduidelijkt. AMO past de machinekamer aan tot een hypothetische ruimte voor aanbidding, een nieuwe typologie in onze toekomstige stad. HALO stelt daarmee in vraag hoe we onze groeiende digitale noden en de bijhorende technieken een plaats moeten geven in de stad.

Behalve de interventie van AMO, vroeg Bantal aan drie kunstenaars en ontwerpers om te reageren op de stad, die op haar beurt constant beïnvloed wordt door de veranderingen van het digitale. “We mogen best kritisch staan tegenover innovatie,” zo stelt hij. Artiest Dries Depoorter plaatste een ‘Surveillance speaker’ op het Martelarenplein, die niet enkel observeert, maar ook luidop zegt wat hij registreert. Daartegenover stelt Harry Nuriev vier kuisrobots op grote transparante sculpturen voor, robots die we in onze huizen toelaten en meer en meer data verzamelen. Hij wil argumenteren dat niemand veilig is voor verandering, maar dat er eveneens schoonheid te vinden is binnen dit verlies aan controle.

Als laatste pakte Studio LA de historische Hanengang in spiegelende folie is, De installatie ‘Mirror, mirror, on the wall, who’s the fairest of them all’ zet in op de ervaring van ‘zelfreflectie’. Het kunstwerk refereert aan het gevoel dat je in het oog wordt gehouden, een gegeven dat nog sterker wordt met de groeiende digitale en technologische evolutie. Kijken we nog steeds naar onszelf, naar wie we zijn en naar welke verschillende identiteiten we hebben?

Door de mix aan disciplines, internationale en nationale sprekers, bood And& festival gedurende vier dagen en nachten een platform om te onderzoeken welke impact innovatie heeft op het stedelijk leven, vanuit een kruisbestuiving tussen verschillende disciplines. “Dit mag geen eenmalig evenement zijn, maar wel een startpunt voor nieuwe ideeën, plannen of netwerken”, stelt voorzitter Peter Goiris. Na de veelbelovende editie dit jaar, is het uitkijken naar de volgende editie in 2020.